Alarmcommunicatie, iedereen kent het op zijn of haar manier. Na een drukke dag op je werk waar zo’n beetje alles tegen zit rijd je ook nog eens de file in. Op het moment dat je de afslag wilt nemen, drukt dat opgeschoten ‘ventje’ van 20 jaar zijn auto tussen jou en jouw voorganger waardoor jij vol op de rem moet. Je voelt je hartslag omhooggaan en als je zou mogen doen wat je denkt, is de kans groot dat de politie je op zijn minst even wil spreken. Thuisgekomen zie je het speelgoed van de kinderen op de vloer liggen. Of nou ja, speelgoed? Je ziet het als troep en dan blijkt het eten ook nog niet klaar terwijl je straks weer een afspraak hebt. Je reageert fel naar je partner en het feest is compleet, want die heeft gedurende de dag ook voldoende munitie verzameld en vuurt die ongefilterd op jou af. Eet smakelijk.”
Mijn emmertje zat even vol
Nadat je allebei weer bij zinnen bent en sorry zegt, komt het hoge woord eruit: ‘mijn emmertje zat even vol.’ En met een ‘leger’ emmertje ga je naar die afspraak, waar mogelijk het eerste bodempje alweer wordt gelegd voor een volgend vuurgevecht…. Wat is hier aan de hand, zat je emmer wel echt vol? Of was jouw emmer eigenlijk leeg en uitgeput? Persoonlijk denk ik het laatste. Want wat ik hier zie gebeuren (en zelf ook vaak genoeg heb ervaren) is dat de energie en veerkracht om op tegenslagen te reageren op is. Ergens had er bijgetankt moeten worden om te voorkomen dat de reserve aangesproken werd. Het alarm- of waarschuwingslampje dat al even brandde was volkomen genegeerd met als gevolg dat je op een plek strandde waar je helemaal niet had willen zijn. Binnen de Bureau Delight en 7LIFE noemen we dit alarmcommunicatie.
Alarmgedrag
Alarmcommunicatie ontstaat wanneer je veel energie kwijtraakt door stress en overbelasting. Jouw ‘passietank’ raakt leeg. Het is het reservoir dat ervoor zorgt dat je voldoende energie en brandstof hebt om je werk te doen, je gezin draaiende te houden en met veel plezier je leven te leven. Kortom; om energie te hebben om te vechten wat voor jou het vechten waard is. Als jouw passietank voldoende gevuld is dan sta je grotendeels in je kracht en ben je veerkrachtig genoeg om met de tegenslagen van de dag om te gaan. Als je op tijd bijtankt en er aan je behoefte voldaan wordt dan loopt alles een stuk lekkerder en stabieler. Wanneer dit niet het geval is dan ga je alarmgedrag vertonen.
Alarmcommunicatie ontstaat wanneer je veel energie kwijtraakt door stress en overbelasting.
Herkenbaar
Kijk eens met een open blik naar je omgeving; naar de mensen in de supermarkt, je medeweggebruikers, jouw collega’s en je partner. Wat zie je? De vrouw die diep zucht en zichtbaar tot tien telt, terwijl de kinderen bij het schap met chocolade staan te schreeuwen. De man die iets te hard staat te bellen in de rij van de kassa. Die collega die zo vaak voor iedereen koffie ging halen zit al een hele tijd achter de computer en is niet voor rede vatbaar. Die weggebruiker die luid toetert en zijn middelvinger opsteekt omdat jij voor hem voorsorteert. Het gebeurt zo vaak om je heen dat je nauwelijks meer doorhebt dat we allemaal weleens in de alarmfase terechtkomen door een tekort aan brandstof.
Onbewust getalenteerd
Omdat 95% van ons gedrag en denken plaatsvindt in het onbewuste gedeelte van ons brein en gevoel, hebben we het vaak niet eens door hoe wij in ons energielevel zitten en de alarmfase in glijden. We hebben allemaal de talenten in het negeren van die signalen, en zonder dat te willen halen we binnen no-time alle ‘ingrediënten in huis’ om er een puinhoop van te maken. Die je misschien wel elke keer weer achter je opruimt, maar de tijd en energie die daarin gaat zitten zou je liever voor andere dingen gebruiken.
Fases van alarm
Alle reden dus om het reservelampje bij jezelf te gaan herkennen zodat je op tijd bij kan tanken. Binnen 7LIFE onderscheiden we 7 verschillende communicatiestijlen met elk een eigen vorm van alarm die ook weer drie fases hebben. Binnen de maatwerktraining Stress- en alarmcommunicatie gaan we hier uitgebreid op in. Voor nu behandel ik alleen de 3 fases van alarm.
Alarmfase 1
Dit is het punt dat je onder druk komt te staan. Het is als het ware dat punt dat je aan je brandstof meter ziet dat je bij moet tanken omdat je anders de plaats van bestemming niet gaat halen. Het is dat moment dat je druk bezig bent om iets af te ronden en jouw collega vraagt je, in jouw ogen, de meest domme vraag uit het universum. Je reageert hier geprikkeld. Het gebeurt op die momenten dat je buiten je comfort zone wordt geplaatst en je voelt dat het zweet je uitbreekt. Het vertoont zich wanneer je niet de erkenning van jouw leidinggevende krijgt op het moment dat je (ongevraagd) toch even dat stapje extra had gezet. Hoe reageer jij daarop? In deze fase is er niet veel aan de hand. Want, als het goed is, weet je dat je bij moet tanken en je onderweg daar nog alle ruimte voor hebt.
Alarmfase 2
Je kunt nog wel even door, is je besluit. Over een kilometer is er een tankstation maar het verkeersbord laat weten dat er over 35 kilometer weer een is. ‘Dat moet ik wel halen.’ Ook al heb je jezelf ervan verzekerd dat je dat moet halen, gebeurd er genoeg in je hoofd aan scenario’s: ‘Wat als…’ Je zit niet meer zo lekker en je voelt je gehaast. Je raakt geïrriteerd en aan de hand van jouw voorkeursstijl neem je beslissingen op basis van je gemoedstoestand. Die gemoedstoestand zou bijvoorbeeld neerslachtig of zelfs depressief kunnen zijn. De wereld om je heen wordt kleiner en de focus gaat zich verleggen. Jouw missie wordt het halen van dat tankstation en alles moet daaraan meewerken of anders wijken. Je voelt je het slachtoffer van de situatie en je kan je daarnaar gaan gedragen. Je kunt je hierdoor bijvoorbeeld gaan terugtrekken en afzonderen. Je bent langzaam aan het leeglopen en niet meer in staat objectief te kijken naar de situatie. Je wordt scherp in je bewoordingen en fel als je maar enige vorm van feedback ontvangt. Of je gaat de schuld bij anderen leggen en valt terug in de routine die, ogenschijnlijk, altijd hebben geholpen. De vrolijke collega die je altijd was is er niet meer en de ergernis neemt toe. Je zondert jezelf meer en meer af en de mensen om je heen moeten op eieren lopen of nemen het besluit jou buiten te sluiten. Maar voor jou maakt dat nu niet uit. Je hebt de focus verlegd en de hoop gevestigd op die laatste kilometers.
Alarmfase 3
‘Fantastisch!’ Dat kan er ook nog wel bij! Er is een ongeluk gebeurd en je rijdt de file in. Je gaat op zoek op welke manier je brandstof kunt besparen. De stress is dusdanig toegenomen dat het niet meer uitmaakt hoe je bij het tankstation komt, als je er maar komt! Zo werkt stress. Jouw motor loopt nu op alarmfase 3 met bijbehorende brandstof genaamd Adrenaline. Een krachtige brandstof die voor veel PK’s zorgt, maar op langere termijn funest is voor de motor. Het werkt destructief en heeft hulpmiddelen nodig. Zo kan het zijn dat je weer in dat oude ongezonde patroon valt en vlucht in verslaving. Of je ontkent de situatie en ontwijkt de pijn door in fantasieën te gaan denken. Je wordt bozer en bozer en door de onmacht die je voelt word je verbaal of zelfs fysiek gewelddadig. Je stort je misschien wel volledig op dat ene fysieke doel zoals een marathon en verliest je erin waardoor je dubbele roofbouw pleegt op je lichaam.
Een goed gevulde passietank zorgt voor zelfvertrouwen, balans, inzet, resultaat en tevredenheid. Gun het jezelf en de ander om bij te tanken, want een tevreden mens is een gelukkig mens.
Bijtanken
Met piepende banden stop je naast de pomp. Je opent het klepje van de tank en draait je om naar de verschillende soorten brandstof. Wat heb je nodig? Er zijn nogal wat verschillende soorten. Je leest ze stuk voor stuk en bedenkt tegelijkertijd waar je behoefte aan hebt: Veiligheid, Waardering, Bevestiging, Support, Ruimte en Rust, Balans, Uitdaging.
Uit het dashboardkastje haal je de handleiding en probeert erachter te komen welke brandstof in deze het meest geschikt is. Je vult je tank en stapt weer in de auto. Tot je grote schrik zitten meerdere mensen in jouw auto die ongerust waren, boos op je zijn geworden, pijn hebben door jouw (achteraf gezien) absurde rit. Je ziet op de snelweg naast je de auto van het ongeluk op een takelwagen voorbijkomen en je realiseert je dat het maar een haar had gescheeld of jij was diegene. ‘Volgende keer tank ik eerder aan mezelf.’ is je besluit. Nu tijd om het weer gezellig te maken in de auto en vertrouwen terug te winnen. En zoals altijd kost dat de nodige brandstof…
Handleiding
Aan de hand van het 7LIFE assessment helpen wij jou met het lezen van jouw handleiding zodat je weet wanneer én waarmee je moet tanken om je passietank gevuld te houden. Dit doen we op individueel niveau maar ook voor teams wanneer er sprake is van alarmgedrag binnen een team of afdeling. Een goed gevulde passietank zorgt voor zelfvertrouwen, balans, inzet, resultaat en tevredenheid. Gun het jezelf en de ander om bij te tanken, want een tevreden mens is een gelukkig mens.
Arend Voogt is een van de trainers en coaches van de Bureau Delight. Vanuit zijn jarenlange werk bij de politie en zeer ervaren trainer en coach deelt hij graag zijn expertise met jou. Ben je benieuwd naar jouw stress- en alarmcommunicatie of spreekt dit thema je aan voor een training voor jouw team of afdeling? De inzichten die je ontvangt zijn binnen alle relaties die je hebt enorm waardevol. Of dat nu is voor je privéleven of je carrière. Neem vooral contact met ons op over de mogelijkheden.